Co to są związki frazeologiczne?
Związki frazeologiczne, nazywane także idiomami lub frazeologizmami, to wyrażenia lub grupy wyrazów, które mają ustaloną formę i znaczenie, ale nie można ich zrozumieć, analizując poszczególne elementy składowe.
Związki frazeologiczne często są specyficzne dla danej kultury lub języka i używane są w określonych kontekstach lub sytuacjach.
Związki frazeologiczne mają różne pochodzenie, zostały zaczerpnięte z mitologii, Biblii, literatury, czy mają swoje źródło w codziennym życiu.
Związki frazeologiczne pochodzące z mitologii
Pięta Achillesa – czyli czyjś słaby punkt, ten związek pochodzi z mitu o Achillesie, którego matka, aby zapewnić mu nieśmiertelność, maczała go w Styksie, trzymając go za piętę, która stała się jedynym śmiertelnym punktem na jego ciele. Według mitu Achilles zginął w Troi ugodzony właśnie w piętę przez zatrutą strzałę Parysa.
Stajnia Augiasza – miejsce brudne, zaniedbane, wymagające gruntownego sprzątania. Posprzątanie stajni Augiasza było jedną z dwunastu prac Herkulesa, który aby tego dokonać posłużył się sprytem. Stajnie nie były czyszczone od około 30 lat.
Herkules (zwany też Heraklesem) wyburzył mur stajni w dwóch miejscach i skierował tam nurty dwóch rzek, płynąca woda wymyła pomieszczenia w ciągu kilu godzin.
Syzyfowa praca – niekończąca się, nieprzynosząca żadnych efektów praca. Syzyf był królem Koryntu, ulubieńcem bogów, niestety był też plotkarzem, za co bogowie chcieli pozbawić go życia. Udało mu się uniknąć kary i śmierci, ostatecznie został skazany na wieczne wtaczanie głazu na szczyt, gdy był już blisko, kamień staczał się na sam dół.
Koń trojański – zasadzka, coś co udaje coś innego niż to, czy jest. Koń trojański był symbolem upadku Troi, do niego schowali się wojownicy greccy, by w nocy zaatakować miasto. Trojańczycy myśleli, że jest prezentem, a przyniósł zagładę ich miasta.
Róg obfitości – symbol dostatku i dobrobytu, Zeus był karmiony przez kozę – Almateję, jej złamany róg miał właściwości ciągłego napełniania się jedzeniem.
Nić Ariadny – odnosi się do pomysłu lub rozwiązania, które pomaga w wyjściu z trudnej sytuacji, przewodnika lub klucza do rozwiązania problemu. Ariadna była córką króla Krety, Minosa. Podczas gdy Tezeusz, ateński bohater, próbował pokonać Minotaura, potwora mieszkającego w labiryncie, Ariadna podarowała mu kłębek nici. Tezeusz użył tej nici, aby odnaleźć drogę na zewnątrz labiryntu po pokonaniu Minotaura.
Ikarowy lot – odnosi się do próby lub działania, które jest zbyt ambitne lub ryzykowne i zazwyczaj kończy się niepowodzeniem lub katastrofą.
Ikar był synem Dedala, legendarnego architekta i wynalazcy. Dedal i Ikar znaleźli się w więzieniu na Krecie, ale Dedal stworzył skrzydła z piór i wosku, aby uciec. Przed wylotem ostrzegł syna, aby nie latał zbyt wysoko, aby uniknąć topnienia wosku na słońcu, ani zbyt nisko, aby uniknąć zamoczenia skrzydeł w morzu. Ikar, jednak uwiedziony euforią lotu, zignorował ostrzeżenia ojca i wzbił się zbyt wysoko w niebo. Wosk na jego skrzydłach stopił się, a Ikar spadł do morza i utonął.
Biblii, np. syn marnotrawny, rzeź niewiniątek, umywać ręce, judaszowe srebrniki, zakazany owoc13.
Literaturze, np. walczyć z wiatrakami, czekać na Godota1.
Codziennym życiu2.
Przykłady związków frazeologicznych to:
“Rzucać grochem o ścianę” – oznacza marnować pieniądze lub czas.
“Ręka w rękę” – oznacza razem, wspólnie.
“Na czarną godzinę” – oznacza dla trudnych chwil, w razie potrzeby.
“Trzymać kciuki” – oznacza wspierać kogoś, mieć nadzieję na sukces.
“Wziąć coś na klatę” – oznacza wziąć odpowiedzialność lub obciążenie.
Związki frazeologiczne są ważnym elementem każdego języka i często używane są w codziennej komunikacji, literaturze, jak również w mowie potocznej. Zrozumienie ich znaczenia i właściwe ich użycie może być kluczowe dla efektywnej komunikacji w danym języku.
