Hej, hej, w ostatnim czasie na moich zajęciach indywidualnych z uczniami pojawiło się parę wątpliwości dotyczących stawiania tezy w rozprawkach pisemnych oraz w pytaniach jawnych z matury ustnej. Wspólnie ustaliliśmy pewien schemat tworzenia tez i wyodrębniliśmy kilka rodzajów poleceń, do których można podejść na różne sposoby, by szybko i sprawnie postawić tezę i nie przestraszyć się, że zrobienie tego może być trudne.
Najpierw zerknijmy sobie na kilka poleceń z arkuszy egzaminacyjnych.
Arkusz próbny grudzień 2024
Temat 1. Różne postawy wyrażające miłość do ojczyzny.
W pracy odwołaj się do: lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 tego arkusza egzaminacyjnego
innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki , wybranych kontekstów.
Temat 2. Co sprawia, że człowiek nie może w pełni decydować o własnym losie?
W pracy odwołaj się do: lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 tego arkusza egzaminacyjnego, innego utworu literackiego – może to być również utwór poetyckich, wybranych kontekstów.
Arkusz próbny operon listopad 2024
Temat 1. Jakie czynniki wpływają na uleganie przez ludzi różnym wewnętrznym przemianom?
W pracy odwołaj się do: lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych w arkuszu egzaminacyjnym, innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki, wybranych kontekstów.
Temat 2. Indywidualnie czy we współpracy z innymi? Która droga do realizacji życiowych celów jest skuteczniejsza? W pracy odwołaj się do: • lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych w arkuszu egzaminacyjnym, innego utworu literackiego
2024 sierpień matura poprawkowa
Temat 1. Co motywuje człowieka do przemiany wewnętrznej?
W pracy odwołaj się do: lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 tego arkusza egzaminacyjnego, innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki , wybranych kontekstów.
Temat 2. Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i o świecie, w którym żyje. W pracy odwołaj się do: • lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 tego arkusza egzaminacyjnego • innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki • wybranych kontekstów.
Czerwiec 2024 – termin dodatkowy
Temat 1. Jaki wpływ na człowieka ma otaczająca go przestrzeń? Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl W pracy odwołaj się do: lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 tego arkusza egzaminacyjnego, innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki, wybranych kontekstów.Temat 2. Postawa zaangażowania w sprawę jako próba zmiany rzeczywistości. W pracy odwołaj się do: lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 tego arkusza egzaminacyjnego, innego utworu literackiego
maj 2024 – matura
Temat 1. Bunt i jego konsekwencje dla człowieka. W pracy odwołaj się do: • lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 tego arkusza egzaminacyjnego • innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki • wybranych kontekstów.
Temat 2. Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka?
W pracy odwołaj się do: lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 tego arkusza egzaminacyjnego, innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki , wybranych kontekstów.
Przykłady zadań z pytań jawnych do matury ustnej:
1. Motyw cierpienia niezawinionego. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Księgi Hioba. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
2. Człowiek wobec niestałości świata. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Księgi Koheleta. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
3. Wizja końca świata. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Apokalipsy św. Jana. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
7. Heroizm jako postawa człowieka w zmaganiu się z losem. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Iliady Homera. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
9. Człowiek wobec przeznaczenia. Omów zagadnienie na podstawie Antygony Sofoklesa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
13. Czy człowiek decyduje o własnym losie? Omów zagadnienie na podstawie Makbeta Williama Szekspira. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
14. Jaki wpływ na człowieka ma sprawowanie przez niego władzy? Omów zagadnienie na podstawie Makbeta Williama Szekspira. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
Materiały do ćwiczeń znajdziesz na stronie www.arkusze.pl
Jak tworzyć tezy do różnego typu poleceń z matury ustnej – pytań jawnych oraz do matury pisemnej.
Zwróć uwagę, że te zadania można podzielić na kilka typów.
1. typ polecenia – według mnie najłatwiejszy
Heroizm jako postawa człowieka w zmaganiu się z losem. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Iliady Homera. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
To taki typ zadania, w którym tak naprawdę tezę masz już narzuconą, czyli musisz pokazać, że
TEZA – Człowiek w zmaganiu z losem przyjmuje postawę heroiczną.
Postawa zaangażowania w sprawę jako próba zmiany rzeczywistości.
TEZA – Człowiek angażując się w daną sprawę, podejmuje próbę zmiany rzeczywistości.
2. typ polecenia, czyli do wyboru – też łatwy
Indywidualnie czy we współpracy z innymi? Która droga do realizacji życiowych celów jest skuteczniejsza?
Tutaj możesz zdecydować się na jedną opcję, na drugą lubi wziąć pod uwagę obie.
Propozycje tez.
Może być np. tak:
1 Cele życiowe można osiągnąć na różny sposób, czasami może pomóc w tym indywidualne działanie, a czasem współpraca z innymi, ważne by znaleźć równowagę w tych dwóch podejściach.
2. Realizacja celów indywidualnych jest skuteczniejsza, ponieważ pozwala na pełną autonomię w podejmowaniu decyzji oraz realizowanie własnych wizji bez konieczności kompromisów.
3. Współpraca z innymi jest bardziej efektywna, ponieważ umożliwia dzielenie się obowiązkami, korzystanie z różnorodnych umiejętności i doświadczeń oraz wzajemne motywowanie się.
3. typ polecenia – pytanie, na które musisz odpowiedzieć – trudniejsze
Jakie czynniki wpływają na uleganie przez ludzi różnym wewnętrznym przemianom?
Tutaj musisz się zastanowić i stworzyć sensowną tezę, warto pomyśleć sobie o utworach, w których występuje motyw wewnętrznej przemiany i na tej podstawie stworzyć tezę.
Propozycje tez:
1. Na uleganie przez ludzi różnym wewnętrznym przemianom wpływają różne czynniki, często niezależne od człowieka.
2. Wewnętrzne przemiany człowieka są często wywoływane przez trudne doświadczenia życiowe, straty, kryzysy czy wyzwania, które zmuszają do refleksji i zmiany spojrzenia na świat.
3. Wpływ otoczenia, w tym relacji z innymi ludźmi, kulturą czy środowiskiem społecznym, kształtuje postawy i wartości, co prowadzi do wewnętrznych przemian.
4. typ polecenia – nazwałabym – masz motyw i coś z tym zrób i ten dla większości osób jest najtrudniejszy, uważam, że to prawda, jest trudny.
Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i o świecie, w którym żyje.
Proces myślowy:
– nie wiem jeszcze, jak jest teza, więc szukam sobie utworów, w których ktoś szuka prawdy o sobie i o świecie – przykład z lekcji z uczennicą – “Mały Książę” – dałabym jeszcze dwie np. “Przedwiośnie” “Lalka”
– z tego warto by było wyciągnąć jakąś wspólną cechę tych poszukiwań i wtedy spróbować postawić tezę.
Nie radzę też dawać „Małego Księcia” jako głównego utworu, jeśli chcesz, weź go jako kontekst. Jednak ćwiczyłyśmy, więc wykorzystałyśmy ten utwór ze szkoły podstawowej do tego.
Zatem, tak sobie myślałyśmy o Małym Księciu.
Mały Książę był młody, odkrywał, jak wyglądaj relacje przyjacielskie, uczył się jak działał świat, wiele rzeczy go dziwiło, był ciekawski, poszukiwał prawdy, dziwił się niektórym zachowaniom, doszukiwał się sensu w świecie, przez to też uczył się o sobie, odkrywał, jaki jest.
To myślenie ma nas doprowadzić do tego, aby wyciągnąć jakiś wniosek na temat tego procesu, by na tej podstawie postawić jakąś tezę.
Zatem:
Jaki to był proces? Można to jakoś podsumować?
Dla Małego Księcia podróż była procesem rozwoju, było to jakoś bolesne, bo np. dowiedział się o sobie, że opuścił Różę, nie mając o niej pełnej wiedzy, nie czuł wtedy jeszcze, że on też jest odpowiedzialny za relację z nią .
Wniosek z tego, który może być naszym argumentem: Człowiek podczas poznania świata i siebie popełnia błędy.
A teraz sprawdzam to sobie to z innymi lekturami, np. z „Lalką” i „Przedwiośniem”. W obu tych utworach bohaterowie szukali prawdy o sobie i o świecie i również nie były to procesy łatwe.
Na tej podstawie wymyśliłyśmy następującą
TEZĘ: Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i o świecie, w którym żyje często popełnia błędy i może to być wędrówka zarówno pełna radości jak i cierpienia.
Jak zrobiłyśmy tę tezę?
Skopiowałam kawałek z polecenia i dopisałam, jakie to jest lub co się z tym wiąże.
Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i o świecie, w którym żyje +
często popełnia błędy i może to być wędrówka zarówno pełna radości jak i cierpienia.
Zatem w skrócie:
1. Patrzymy, gdzie ten motyw występuje,
2. jak realizowany,
3. czy da się uogólnić i da się zrobić tezę.
Podoba Ci się takie podejście do tematu? Masz pytania, skomentuj lub napisz do mnie.
Powodzenia na maturze!
Tu znajdziesz przydatne materiały
Marta Malarska-Walczak
www.zdaszpolski.pl
